Prof. Dr. Halil Krasniqi, expert i shëndetësisë
Xhelozia është një emocion kompleks që lind kur dikush percepton një kërcënim real ose imagjinar ndaj marrëdhënieve të tij ndërpersonale. Ky emocion shpesh shoqërohet me ndjenja negative si zemërim, mllef, armiqësi, ndjenja inferioriteti dhe hidhërim.
Pas luftës, në kulturën kosovare, xhelozia ka luajtur një rol të rëndësishëm, duke çrregulluar marrëdhëniet familjare dhe ato ndërfamiljare. Ky fenomen është krijuar nga kushtet e jetesës, mentaliteti dhe karakteri njerëzor.
Ndikimi i xhelozisë në marrëdhëniet familjare dhe shoqërore ka krijuar një lëshmëri të thellë mes ndjenjës së xhelozisë dhe dashurisë, e cila shpesh çon në një indiferencë që largon njerëzit nga njëri-tjetri. Kjo ndodh pa kuptuar esencën e ndjenjave shpirtërore që lindin nga xhelozia.
Edhe sot, ne përballemi rregullisht me ndikimin e xhelozisë, e cila kërkon patjetër një qasje të re. Duhet të rishikohet pikëpamja jonë për marrëdhëniet ndërnjerëzore, duke promovuar respektin dhe pranimin e zhvillimit kulturor në Kosovë. Vetëm përmes kësaj, mund të përmirësojmë marrëdhëniet dhe të krijojmë një harmoni më të qëndrueshme në shoqërinë tonë.
Prandaj xhelozia është gjithashtu një përvojë që secili prej nesh e ka përjetuar në një moment të jetës, por mund të bëhet e pashëndetshme dhe të ndikojë negativisht në marrëdhëniet tona. Intensiteti i xhelozisë ndryshon nga një individ te tjetri.
Në raste ekstreme, xhelozia irracionale mund të çojë në mosbesim, paranojë, abuzim emocional ose fizik.
PËRMBLEDHJE
- Karakteristikat e xhelozisë
- Simptomat e xhelozisë
- Si të njohim xhelozinë në kohë
- Shkaqet e xhelozisë
- Xhelozia dhe shëndeti mendor
- Çfarë lloje xhelozie ekzistojnë?
- Si mund të trajtohet xhelozia?
- Si mund të përballemi në mënyrë të drejtë me xhelozinë?
Karakteristikat e xhelozisë
Edhe pse xhelozia shpesh shihet si një emocion negativ, është krejtësisht normale që të ndjejmë xhelozi në një marrëdhënie të ngushtë. Xhelozia ndahet në dy lloje kryesore: xhelozia e dyshimtë dhe xhelozia reaktive.
• Xhelozia e dyshimtë bazohet në perceptime dhe shpesh lidhet me mungesën e vetëbesimit dhe pasigurisë.
• Xhelozia reaktive, nga ana tjetër, shfaqet si përgjigje ndaj kërcënimeve reale në një marrëdhënie, shpesh të lidhura me veprime ose situata që dëmtojnë ose rrezikojnë besimin.
Xhelozia mund të çojë në emocione dhe sjellje të tjera negative. Prof. Dr. H. Krasniqi shpjegon se si xhelozia manifestohet në marrëdhënie:
• Kujdes i tepruar
• Mosbesim
• Akuzime
• Abuzim verbal
• Sjellje të detyruara
• Kërkim i vazhdueshëm për gabime
• Shpërthime zemërimi
Simptomat e xhelozisë
Në nivele të shëndetshme, xhelozia mund të na ndihmojë të vlerësojmë një marrëdhënie. Por kur tejkalon kufijtë, mund të dëmtojë cilësinë e marrëdhënies dhe të ndikojë në shëndetin tonë.
Disa nga simptomat fizike që mund të shoqërojnë xhelozinë përfshijnë:
• Dhimbje barku
• Dhimbje gjoksi
• Dhimbje koke
• Tension të lartë të gjakut
• Dobësim të sistemit imunitar
• Rrahje të shpejta zemre
• Pagjumësi ose çrregullime të gjumit
• Mungesë oreksi
Si të njohim xhelozinë në kohë
Xhelozia shpesh është një emocion i ndërlikuar, që mund të jetë i vështirë për t’u kuptuar dhe menaxhuar. Për të shmangur reagime të papërshtatshme, si akuzimet ose largimet e papritura, është e rëndësishme të flasim hapur për ndjenjat tona me partnerin ose personin e prekur.
Shkaqet e xhelozisë
Faktorët psikologjikë dhe socialë mund të ndikojnë në shfaqjen e xhelozisë. Shkaqet më të zakonshme përfshijnë:
• Koha e tepruar që partneri kalon me dikë tjetër.
• Ndryshime familjare, si ardhja e një fëmije të ri.
• Sukseset ose cilësitë e një rivali të perceptuar.
Xhelozia dhe shëndeti mendor
Xhelozia mund të lidhet me çrregullime si ankthi, depresioni ose paranoja. Nëse ndjenjat e xhelozisë janë të vazhdueshme dhe ndikojnë në jetën tuaj, është e rëndësishme të kërkoni ndihmë profesionale.
Çfarë lloje xhelozie ekzistojnë?
Psikologjia identifikon disa lloje kryesore xhelozie: - Xhelozia e justifikuar
- Xhelozia familjare
- Xhelozia patologjike
- Xhelozia seksuale
- Xhelozia romantike
- Xhelozia për pushtet
Si mund të trajtohet xhelozia?
• Psikoterapia: Si Terapia Kognitive-Biheviorale, që ndihmon në ndryshimin e modeleve negative të mendimit.
• Medikamentet: Në raste të rënda, medikamentet mund të ndihmojnë për të menaxhuar simptomat.
Si të përballemi me xhelozinë?
• Përballuni me frikërat dhe pasiguritë tuaja.
• Reflektoni mbi pritshmëritë në marrëdhënien tuaj.
• Ushtrojeni falënderimin dhe vlerësimin për aspektet pozitive.
• Mbroni një komunikim të hapur dhe të sinqertë.
• Praktikoni vëmendjen dhe meditimin.
Xhelozia është një emocion njerëzor, por menaxhimi i saj është çelësi për marrëdhënie të shëndetshme dhe mirëqenie personale.
