Prof. Dr. Dr. Halil Krasniqi, politikan lokal në partin e pamvarur politike (FWV), Gjermani
Debati mbi lidhjen mes orientimeve politike dhe nivelit të inteligjencës ka ngjallur interes të madh në shumë vende të botës. Edhe pse këto studime shpesh bazohen në të dhëna globale, është interesante të analizojmë se si këto ide mund të aplikohen në kontekstin e Kosovës dhe Shqipërisë dhe spektrit të saj politik.
Çfarë thonë studimet ndërkombëtare?Studime të ndryshme kanë treguar se orientimi politik mund të ketë lidhje me nivelin mesatar të inteligjencës. Një studim amerikan i gjatë, me 15.000 pjesëmarrës, tregon se të rinjtë që identifikohen si “shumë konservatorë” kanë një IQ mesatar prej 95, ndërsa ata që identifikohen si “shumë liberalë” kanë një IQ mesatar prej 106.
Psikologjia dhe expertiza ime politike në politikën Gjermane, argumenton faktin se inteligjenca më e lartë u jep individëve aftësinë të largohen nga sjelljet tradicionale dhe të eksplorojnë rrugë të reja për bashkëjetesën sociale. Për shembull, njerëzit më inteligjentë janë më të prirur të mbështesin politika që kërkojnë solidaritet dhe mirëqenie, pavarësisht kostove më të larta siç janë taksat.
Në kontekstin e Kosovës dhe Shqipërisë
Në shtetet shqipfolëse, politika është e ndikuar nga një kombinim i traditës, identitetit kombëtar dhe zhvillimeve moderne. Pyetja që shtrohet është: a ndikon inteligjenca mesatare në mënyrën se si qytetarët zgjedhin përfaqësuesit dhe politikat që mbështesin? Për më tepër, a ka një dallim midis mbështetësve të partive më konservatore dhe atyre që mbështesin politika më progresive?
1. Tradicionalizmi dhe konservatorizmi në Kosovë dhe Shqipëri
Shumë votues në Kosovë/Shqipëri ndjekin parti me orientim konservator, të cilat shpesh mbështeten në vlerat kombëtare dhe fetare. Tradicionalizmi ka rrënjë të forta në kulturën kosovare, dhe shumë qytetarë mund të ndihen më të sigurt duke ndjekur ide dhe politika që pasqyrojnë të kaluarën dhe stabilitetin.
2. Progresiviteti dhe mbështetja për politika të reja
Nga ana tjetër, votuesit që përqafojnë ndryshime dhe politika progresive (si reformat sociale, ekologjike apo edukative) shpesh janë më të rinj dhe kanë tendencë të jenë më të arsimuar. Këta votues kërkojnë politika që shohin përpara, duke tejkaluar traditat dhe duke synuar zhvillimin e një shoqërie më të barabartë dhe më të drejtë.
Lidhja me arsimin dhe inteligjencën
Në Kosovë/Shqipëri, edukimi ka një ndikim të madh në formësimin e orientimeve politike. Qytetarët me arsimim më të lartë janë më të prirur të mendojnë në mënyrë kritike dhe të mbështesin ide që sfidojnë traditat e vjetra. Kjo mund të lidhet me një prirje drejt partive dhe politikave progresive. Nga ana tjetër, ata që janë më të lidhur me traditat fetare dhe kombëtare shpesh ndjekin partitë konservatore.
Përfundimi
Megjithëse studimet ndërkombëtare tregojnë një lidhje mes inteligjencës dhe orientimeve politike, konteksti i Kosovës dhe Shqipërisë është i ndërlikuar nga faktorë historikë, kulturorë dhe ekonomikë. Për të nxitur zhvillimin politik dhe social, është e rëndësishme që politika të investojë më shumë në edukim, sepse një popull i edukuar është më i aftë të marrë vendime të informuara dhe të avancojë drejt një shoqërie të drejtë dhe progresive.
