Ethet e Nilit Perëndimor-Mushkonjat transmetuese të infeksionit
Prof. Dr. Dr. Halil Krasniqi, expert i shëndetësisë

Ethet e Nilit Perëndimor (ENP janë një sëmundje zoonotike e shkaktuar nga virusi i Nilit Perëndimor, një flavivirus që bën pjesë në familjen Flaviviridae. Ky virus është një nga flaviviruset më të përhapura në botë dhe përfshihet në nëntipet ËNV 1 dhe 2. Infeksioni mund të ndodhë në të gjitha pjesët e botës, por me intensitet të ndryshëm.

Patogjenët dhe shfaqja
ENP transmetohet kryesisht përmes pickimit të mushkonjave që kanë infektuar më parë zogjtë. Kjo sëmundje është përhapur nga zonat tropikale deri në Mesdhe dhe Evropë, por para 6 vitesh ka përfshirë edhe Gjermaninë. Virusi është i njohur me vite në shtetet perendimore dhe në u gjet për herë të parë te zogjtë dhe kuajt në Gjermani në vitin 2018 dhe që nga viti 2019 ka pasur raste të raportuara edhe te njerëzit. Në shqipëri tani është përhapur për heren e parë pas 13 vitesh, ku kemi rast të infektuara me përfundim letal. Në Kosovë kemi aktualisht deri tani vetem nje rast te infektuar, i cili nuk është serioz.

Rrugët e infeksionit
Transmetimi kryesor ndodh përmes mushkonjave të infektuara, të cilat transmetojnë virusin nga zogjtë te njerëzit dhe gjitarët e tjerë, si kuajt. Ndryshe nga zogjtë, njerëzit dhe kuajt janë bujtës të rremë dhe nuk shërbejnë si burim i mëtejshëm i virusit për mushkonjat. Mund të ndodhin edhe transmetime përmes transplantimit të organeve, transfuzionit të gjakut dhe gjatë shtatzënisë.
Situata në Kosovë, Shqiperi dhe në Gjermani
Në Kosovsikur është cekur më par deri tani kemi vetem një rast te infektuar, i cili nuk eshte i komplikuar. Në Shqiperi kemi deri tani disa raste te raportuara 5 jan te vdekur dhe 19 të infektuar. Në Gjermani, aktuell jan 52 të infektuar por nuk flitet pëe nje problem shendetesor. Që nga viti 2018, janë raportuar raste të ENP te zogjtë dhe kuajt. Infeksionet e para te njerëzit u raportuan në vitin 2019. Vitet e fundit, ka pasur një shfaqje të rasteve sezonale, veçanërisht në Gjermaninë Lindore. Pritet që ENP të vazhdojë të jetë i pranishëm në Gjermani. Në Evrope deri tani jane 158 raste të raportuara,

Profilaksia e ekspozimit në zonat endemike
Individët, veçanërisht ata me rrezik më të lartë për infeksione të rënda, duhet të mbrohen nga pickimi i mushkonjave. Masa të tilla përfshijnë veshjen e rrobave mbrojtëse, qëndrimin në ambiente të mbyllura, përdorimin e repelentëve dhe insekticideve, si dhe përdorimin e rrjetave kundër mushkonjave.

Kursi klinik dhe terapia
Infeksionet me ENP shpesh kalojnë pa simptoma të dukshme. Rreth 20% e të infektuarve shfaqin simptoma të ngjashme me gripin, ndërsa vetëm 1% mund të zhvillojnë sëmundje neuroinvazive të rëndë, që përfshin meningjitin ose encefalitin. Nuk ka terapi specifike antivirale, dhe trajtimi është kryesisht simptomatik.

Diagnoza
Diagnostikimi i ENP bëhet përmes zbulimit të ARN-së virale ose antitrupave specifikë në serumin ose lëngun cerebrospinal. Për një diagnozë të saktë, kërkohet një laborator i specializuar.

Kërkesa për raportim
Sipas Aktit të Mbrojtjes nga Infeksioni në Gjermani, ekziston një detyrim për të raportuar zbulimin e drejtpërdrejtë ose të tërthortë të patogjenëve, duke përfshirë ENP
Siguria e produkteve të gjakut
Për të parandaluar transmetimin e virusit përmes produkteve të gjakut, dhuruesit e gjakut q vijnë nga zonat me transmetim të ENP duhet të testohen për ARN-në e virusit ose të shtyhen nga dhurimi për 28 ditë.
Në Kosovë nuk duhet paraqitur panik, sepse ky infeksion nuk është serioz dhe mbrojtja nga transmetuesit e sëmundjes është praktikabel. Duhet të këmi kujdes nga sjellja vetjake gjatë qëndrimit në shtetet fqinje.

Çrregullimi i madh botëror: Një analizë e konflikteve moderne dhe pasojave të tyre

Përmbledhje e situatës aktuale
Prof. Dr. Dr. Halil Krasniqi, politikan në partin e pamvarur politike (FWV) të Gjermanis
Në dekadat e fundit, bota ka parë një rritje të paprecedentë të konflikteve të rrezikshme, një zhvillim që ka sjellë pasiguri të thella dhe destabilizim global. Udhëheqësit politikë duket se janë të paaftë. Të imponuar ose të papërgatitur për t’i adresuar këto kriza në mënyrë efektive. Kjo mungesë interesimi dhe veprimi ka thelluar çrregullimin në politikën ndërkombëtare, duke e bërë epokën tonë një nga më të pasigurta në historinë e fundit.
Konfliktet kryesore dhe ndikimet e tyre
Në periudhën pas luftës së ftohtë, shpresat për një epokë paqeje dhe stabiliteti ekonomik u dukën të arsyeshme. Megjithatë, realiteti i sotëm ka shpërfaqur iluzionet e asaj periudhe. Marrëdhëniet midis perëndimit dhe lindjes janë tensionuar, sidomos pas pushtimit të Krimesë, Ukrainës nga Rusia dhe rritjes së shpejtë të fuqisë ekonomike të Kinës. Politikat e Pekinit dhe modeli i tij i kapitalizmit pa demokraci, pastaj lufta aktuale e vazhdueshme nga Izraeli në palestin, janë bërë një shembull për regjimet autoritare në mbarë botën.
Konfliktet tjera në avancim e sipër në lindjen e afërt destabilizuan shumë rajone, duke rrezikuar paqën globale por edhe sjellë miliona refugjatë në Evropë dhe më gjerë. Globalizimi, që fillimisht solli prosperitet dhe shpresë për demokratizimin global, ka krijuar gjithashtu pabarazi dhe ka nxitur konflikte të reja të cilat dita ditës paraqesin rrezikun e luftës botërore të asaj, ekonomike, bërhamore, konvencinale etj.

Kriza ekonomike dhe politike
Ekonomia globale po përballet me dobësime serioze. Konfliktet tarifore kërcënojnë të shndërrohen në luftëra tregtare të shkatërruese. Në komunitetin transatlantik, besueshmëria e partneritetit amerikan është minuar nga administrata e Beiden-USA. Në Bashkimin Evropian, Brexit dhe rritja e populizmit dhe autoritarizmit kanë kërcënuar kohezionin dhe stabilitetin e unionit në përgjithësi. NATO konfliktet, Formimi i BRICS dhe krijimi i monedhës së re nga këto shtete.

Armatimet dhe siguria globale
Në vend që të fokusohemi në kontrollin e armëve apo çarmatimin, fuqitë e mëdha po shpenzojnë shumë për të përmirësuar arsenalin e tyre bërthamor. Situata është aq e rrezikshme sa ora e fundvitit të Buletinit të Shkencëtarëve Atomikë qëndron dy minuta deri në dymbëdhjetë, një pozicion i njëjtë me vitin 1953, gjatë pikut të luftës së ftohtë.
Konflikte të pafundme dhe moszgjidhje
Konfliktet në Afganistan, Irak, Siri, Jemen, dhe lufta e padrejt në Palesinë në lindjen e afërme dhe të mesme vazhdojnë pa asnjë zgjidhje në horizont. Përshkallëzimi midis fuqive bërthamore si Rusia, India dhe Pakistani për Kashmirin është një tjetër shembull i një konflikti të gjatë dhe të pazgjidhur. Ndërkohë, tensionet ndërmjet SHBA-së , Rusis, Kinës dhe të tjera në rajonin e Indo-Paqësorit po përshkallëzohen.

Mungesa e udhëheqjes dhe shpresa e humbur
Ndërsa udhëheqësit botërorë janë të përfshirë në problemet e brendshme të vendeve të tyre, zgjidhjet për problemet globale duken gjithnjë e më të largëta dhe pjesërisht të imponuar nga dirigjimi i tjetrit. Në Bashkimin Evropian, udhëheqësit janë në tranzicion dhe përballen me sfida të brendshme të mëdha. Presidenti amerikan është një figurë e paqëndrueshme në politikën globale, duke shtuar pasigurinë.

Përfundim
Mungesa e shpresës dhe pafuqia e aktorëve politikë për të adresuar sfidat globale ka krijuar një mjedis të paqëndrueshëm dhe të pasigurt. Për të ndryshuar këtë kurs, nevojiten veprime të guximshme dhe bashkëpunim i fortë ndërkombëtar, por për momentin, kjo duket një perspektivë e largët. A do të mësohemi me këtë mungesë shprese dhe pafuqinë e udhëheqësve tanë, apo do të gjejmë mënyra për të ndërtuar një të ardhme më të sigurt dhe më paqësore? Kjo mbetet pyetja kryesore për kohën tonë. Një fenomen aktual i cili është duke u vëzhguar vlerëssuar dhe rekonstruar nga personi im, është problemi i afërt i një konflikti dhe katastrofe global, si konvencionale, bërhamore, ekonomike apo sidoqoft kjo, do të rikthej botën në të kaluaren barbare të vrazhdë.

Prof. Dr. Dr. Halil Krasniqi, expert i shëndetësisë

Roli i mjekut ka ndryshuar ndjeshëm vitet e fundit. Kryemjekët, si unë, kanë vënë re një ndryshim në rritje që ka ndikuar në atraktivitetin dhe fokusin e praktikës mjekësore. Mbizotërimi i qëllimeve ekonomike në shumë klinika dhe varësia nga administrimi i spitalit kanë bërë që mjekësia shpesh duhet të jetë në plan të dytë pas interesave ekonomike.
Ndryshimet politike, ekonomike dhe sociale kanë gjithashtu një ndikim të rëndësishëm në kujdesin shëndetësor në mbarë botën. Këto ndryshime theksojnë rëndësinë e të qenit të shëndetshëm. Njerëzit me vetëbesim dhe të shëndetshëm janë më të aftë të përballojnë krizat botërore dhe një mjek i mirë luan një rol vendimtar në këtë. Një mjek është dikush që njerëzit e sëmurë i besojnë dhe ky besim është i paçmuar.
Roli qendror i mjekut

“Të jesh mjek dhe të fitosh besimin e pacientëve do të thotë të veprosh në mënyrë etike dhe njerëzore në çdo indikacion, trajtim dhe metodë kirurgjikale”.

Mjeku duhet ta vendosë veten në vendin e pacientit për të siguruar trajtim të suksesshëm dhe etik.
“Mjeku ka një rol kyç në kujdesin shëndetësor sepse shëndeti është pasuria më e madhe që një person mund të ketë. Për sa kohë që jeni të shëndetshëm, mund të përqendroheni në gjërat e bukura të jetës. Megjithatë, sapo të shfaqet sëmundja, kërkimi i shëndetit bëhet shqetësimi kryesor.”

Një mjek duhet të jetë në gjendje të veprojë lirisht, në mënyrë të pavarur dhe sipas Betimit të Hipokratit. Nëse të drejtat e mjekut kufizohen nga të tretët, ai nuk mund të përmbushë plotësisht rolin e tij. Një mjek nuk duhet ta lejojë veten të instrumentalizohet, sepse ai ka fuqinë të përcaktojë se çfarë është e shëndetshme dhe çfarë është e sëmurë. Ai duhet të shpjegojë përmbajtjen e ilaçit për pacientët e tij dhe të fillojë masat e nevojshme për trajtim.

Përvoja dhe etika në mjekësi

Fati i njerëzve të sëmurë shpesh qëndron në duart e mjekut kurues. Përvoja, etika, pavarësia profesionale dhe edukimi njerëzor luajnë një rol të madh këtu. Një mjek duhet të sigurohet që indikacionet dhe trajtimi të jenë 100% të sakta për të arritur suksesin më të mirë të mundshëm. Mjeku jo vetëm që dëshiron të bëjë mirë, por edhe të jetë i suksesshëm.

Me mbi 25,000 operacione dhe shumë ekzaminime të shoqëruara, tani trajtoj dhe operoj pacientët e mi me më shumë vetëdije dhe qëllim se kurrë më parë. Në klinikën time praktike me dy salla operacioni, një dhomë rikuperimi dhe mbi pesë dhoma trajtimi, ne trajtojmë mbi 1300 pacientë dhe kryejmë më shumë se 1100 operacione në vit sipas kritereve strikte mjekësore dhe etike.

Thelbi i mjekësisë së mirë

Mjekësia e mirë lind nga njohuritë që fitohen përmes studimit, trajnimit të mëtejshëm, ekspertizës, praktikës profesionale, pavarësisë dhe personalitetit të mjekut. Përveç kësaj, kontaktet e synuara me mjekë të tjerë, si dhe leximi dhe kërkimi i synuar janë thelbësore. Kjo është mënyra e vetme për të siguruar që pacientët tanë të marrin trajtimin më të mirë të mundshëm.

Udhëzimet dhe vlerësimi i trajtimit të zhvilluara së bashku

Problemet mjekësore mund të zvogëlohen përmes udhëzimeve të trajtimit të hartuara së bashku dhe vlerësimit të tyre. Problemet financiare duhet të zgjidhen në një nivel tjetër dhe nuk duhet të bëhen mbi kurrizin e pacientëve. Një nga konfliktet kryesore në kujdesin shëndetësor është midis qëllimeve ekonomike dhe mjekësore. Një ofrues, qoftë spital apo klinikë, që kryesisht dëshiron të fitojë para duhet gjithashtu t’i kushtojë vëmendje të madhe nevojave të pacientëve.

Nevoja për integritet dhe fokus në mirëqenien e pacientit

Ka interesa të konsiderueshme financiare në kujdesin shëndetësor dhe shpesh përfshihen më shumë njerëz sesa duhet. Megjithatë, fokusi duhet të jetë gjithmonë në mirëqenien e pacientit. Vetëm nëpërmjet integritetit, sjelljes etike dhe ndjekjes së kujdesit mjekësor më të mirë të mundshëm mund të sigurojmë ruajtjen e besimit të pacientëve në sistemin e kujdesit shëndetësor dhe rolin e mjekut.

Shpresoj që këto reflektime të ndihmojnë për të nxjerrë në pah rëndësinë dhe themelet etike të praktikës së mjekësisë dhe për të forcuar besimin në profesionin tonë.

Onkologjia është fusha e mjekësisë që merret me të gjitha llojet e tumoreve beninje, malinje dhe kancereve. Prandaj, onkologët specializohen në diagnostikimin dhe trajtimin e sëmundjeve tumorale.

E drejta e pacienteve me Kancer

Pacientët që i nënshtrohen terapisë së kancerit kanë nevojë për ndjeshmëri, guxim, optimizëm dhe të drejt pëe terapin moderne të kancerit më pak efekte anësore. Kjo jo vetëm që rrit normat e mbijetesës, por mbi të gjitha e ngrit cilësinë individuale të jetës së pacientëve. Kjo është shumë e rëndësishme që pacientet me këtë sëmundje të mos i hiqet e drejta e trajtimit apo kjo e drejt ti mohohet duke i rrëmbyer për interesa personale.

Kanceri ka efekte jo vetëm fizike, por edhe psikologjike.

Shumë njerëz të prekur përjetojnë ndjenja të tilla si frika, zemërimi, trishtimi, depresioni ose dekurajimi. Për disa, ndjenja të tilla largohen pas një kohe, për të tjerët ato vazhdojnë për një periudhë më të gjatë kohore.
Në këtë tekst do të shpjegoj se çfarë i streson pacientët me kancer dhe kur ndihma profesionale mund të jetë e dobishme.

Diagnoza e kancerit është një pikë kthese në jetë

Për shumë njerëz, diagnoza e kancerit është një pikë kthese e thellë në jetën e tyre
Diagnoza e kancerit është një tronditje për shumë njerëz. Të prekurit e përjetojnë atë si një pikë kthese të thellë në jetën e tyre. Gjithçka që më parë merrej si e mirëqenë papritur duket se vihet në pikëpyetje. Planet e ardhshme nuk janë më të sigurta ose nuk ndryshojnë.
Sëmundja dhe trajtimi i saj mund të ndryshojnë jetën e përditshme, përkohësisht për disa të sëmurë dhe përgjithmonë për të tjerët. Përveç pasojave fizike, kanceri mund të prekë familjen, miqtë, punën dhe financat.

Pacientët duhet të përballen me të gjitha këto. Është e kuptueshme që lindin frika dhe shqetësime ose ndonjëherë një ndjenjë e mbingarkesës. Ata që preken kanë nevojë për kohë që të riorientohen dhe të mësojnë të merren me kushtet e ndryshuara.
Sfida të ndryshme
Shumë strese dhe sfida të ndryshme mund të përballen nga personat e prekur. Kjo perfshin:
Pasiguria se si sëmundja përparon dhe si do të përfundojë – deri dhe duke përfshirë një fund të mundshëm të parakohshëm të jetës.
Të prekurit papritmas duhet të kuptojnë faktet mjekësore, t’u besojnë mjekëve të ndryshëm dhe të marrin vendime të gjera për trajtimin.
Të prekurit duhet të riorganizojnë jetën e tyre të përditshme rreth sëmundjes së tyre, të koordinojnë takimet dhe ndoshta të gjejnë ndihmë për detyrat e përditshme.
Vetë sëmundja ose trajtimi mund të shkaktojnë simptoma – për shembull nauze, lodhje të përhershme ose dhimbje. Këto ndikojnë gjithashtu në mirëqenien mendore. Ndryshimet fizike të përkohshme ose të përhershme si rënia e flokëve, problemet me seksualitetin ose plagët kirurgjikale gjithashtu kanë ndikim në psikikë.

Në varësi të situatës suaj të jetës, shqetësimet financiare ose streset mund të lindin në jetën e përditshme, për shembull vështirësi në kujdesin për fëmijët ose të afërmit që kanë nevojë për kujdes.
Nëse të prekurit nuk janë më në gjendje të punojnë përkohësisht ose përgjithmonë, kjo ndikon edhe në mirëqenien e tyre mendore.
Familja dhe miqtë reagojnë ndryshe ndaj sëmundjes. Reagimet e mjedisit dhe mënyra e trajtimit të tij mund të shqetësojnë të prekurit.
Kanceri prek edhe familjen dhe miqtë

Të afërmit dhe miqtë e njerëzve me kancer gjithashtu përjetojnë strese dhe sfida të ndryshme dhe duhet të përballen me to.

Sa i rëndë është stresi i pacientit varet nga faktorë të ndryshëm. Lloji i kancerit dhe trajtimi, si dhe situata aktuale e jetës kanë një ndikim.

Stresi gjatë rrjedhës së sëmundjes

Fazat e ndryshme të sëmundjes dhe terapia sjellin me vete strese dhe sfida të ndryshme. Mund të lindin probleme të reja, të tjera zbehen në sfond. Prandaj, shumë njerëz të prekur përjetojnë situata të ndryshme emocionale ndërsa sëmundja përparon.

Diagnoza fillestare mund të shkaktojë zemërim ose dëshpërim. Disa të sëmurë pyesin veten “Pse unë?” Mund të shfaqen ndjenja faji dhe pafuqie.

Ndërsa sëmundja përparon, shumë pacientë përjetojnë frikë dhe faza depresioni dhe dekurajimi. Mund të ndodhë gjithashtu nervozizëm ose një ndjenjë e përgjithshme e lodhjes. Ndjenja të tilla mund të alternohen me kohë shprese, besimi dhe qetësie.

Ditët dhe javët e para pas diagnozës janë veçanërisht stresuese për shumë njerëz. Të prekurit duhet të përpunojnë lajmet për sëmundjen e tyre dhe të riorientohen.
Disa të sëmurë gjithashtu e kanë të vështirë kohën pas përfundimit të trajtimit. Kjo mund të jetë, për shembull, sepse rikthimi në jetën e përditshme është më i vështirë sesa pritej. Por frika e një rikthimi mund të mbetet gjithashtu.
Stresi psikologjik është gjithashtu veçanërisht i lartë kur një tumor kthehet pavarësisht trajtimit ose ndodhin metastaza dhe të prekurit marrin prognozën “të pashërueshme”.
Stresi psikologjik gjithashtu mund të jetë veçanërisht i madh për ata të prekur, sëmundja e të cilëve ka përparuar dhe që jetojnë me kufizime ose dhimbje të forta.

Frika dhe shqetësimet

Frika që lidhet me vetë sëmundjen luan një rol të madh: për shembull, për dhimbjen dhe kufizimet, për trajtimet drastike me efekte anësore stresuese dhe për përfundimin e pasigurt të kancerit. Disa ekzaminime dhe masa trajtimi mund të jenë gjithashtu të frikshme.

Të sëmurët nga kanceri shprehin gjithashtu shqetësimin se sëmundja e tyre do të ndikojë në jetën familjare, miq dhe profesionale.

Pas trajtimit, shumë pacientë kanë frikë se sëmundja e tyre do të kthehet. Prandaj, shumë njerëz të prekur i shohin ekzaminimet pasuese veçanërisht stresuese. Nëse kanceri nuk mund të shërohet, atëherë frika nga përkeqësimi i tij luan një rol të madh.

Të prekurit kanë mendime negative që kalojnë nëpër kokën e tyre dhe ndonjëherë ndihen të dobët dhe të rraskapitur. Ndiheni të dëshpëruar dhe të trishtuar, ndonjëherë edhe të dëshpëruar. Disa njerëz pyesin veten se si do ta menaxhojnë malin që ka përpara.

Nëse këto ndjenja zgjasin për një kohë të gjatë, ato mund të ngarkojnë shumë të prekurit dhe të kufizojnë jetën e tyre të përditshme.

Çfarë ndihmon për të përballuar sëmundjen?

Çdo person reagon ndryshe ndaj sfidave që sjell kanceri. Dhe mënyra se si ata personalisht merren me të gjithashtu ndryshon. Kjo është arsyeja pse është e rëndësishme që çdo individ të zbulojë: Çfarë do të më ndihmojë më shumë në këtë situatë dhe çfarë është e mirë për mua?

Diagnoza e kancerit është fillimisht një situatë e jashtëzakonshme për të gjithë të prekurit. Prandaj, mbështetja nga specialistë të trajnuar psikologjikisht është e disponueshme për të gjithë ata që vuajnë nga kanceri dhe tani është një pjesë e natyrshme e trajtimit të kancerit.

Specialistët me përvojë në mbështetjen e njerëzve të prekur nga kanceri mund t’i ndihmojnë ata të përshtaten me situatën e ndryshuar të jetës dhe të përballen me dëmtimet dhe shqetësimet. Këshillat gjithashtu përfshijnë informacione dhe këshilla specifike rreth sëmundjes.

Ndonjëherë vetëm një ose dy biseda mund t’ju ndihmojnë të orientoheni dhe të merren ide për trajtimin e diagnozës. Për njerëzit e tjerë të prekur, mund të ketë kuptim ofrimi i mbështetjes afatgjatë.

Kërkimi i ndihmës është veçanërisht i rëndësishëm nëse:

Frika zë shumë hapësirë në jetë.
Frika bën që të prekurit të mos marrin pjesë në takime apo edhe të ndërpresin terapinë.
Gjendja shpirtërore në depresion zgjat për një kohë të gjatë dhe vështirë se mund të ndikohet.
Humbja e interesit për gjërat që dikur sillnin gëzim.
Është shumë e vështirë të përballosh jetën e përditshme.
Vetëvlerësimi është i dëmtuar.
Çrregullimet e gjumit, lodhja dhe humbja e oreksit zgjasin më shumë.
Për disa nga të prekurit, stresi mund të jetë aq i rëndë ose afatgjatë sa të zhvillohet në një “komorbiditet” psikologjik. Kjo perfshin:

Çrregullimi i përshtatjes (shqetësim i vazhdueshëm që ndodh si përgjigje ndaj një ngjarjeje veçanërisht stresuese të jetës)
depresioni
çrregullim ankthi

Terapia e kancerit

Procedurat më të rëndësishme të trajtimit të kancerit jane:

Metodat kryesore të trajtimit të kancerit përfshijnë kirurgjinë, rrezatimin, kimioterapinë, terapinë anti-hormone, terapinë e synuar dhe imunoterapinë. Secila prej këtyre metodave ka qasjen dhe përfitimet e veta në luftën kundër kancerit.
Përveç formave të përcaktuara të terapisë, ekzistojnë edhe procedura të tjera të rëndësishme trajtimi. Shumë prej të prekurve gjithashtu i kushtojnë rëndësi të madhe terapive plotësuese të kancerit si masa shtesë ndaj mjekësisë konvencionale.
Çdo pacient ka nevojë për trajtim të përshtatur për situatën e tij individuale.

Etika në kujdesin shëndetësor

Etika mjekësore është një nënfushë e etikës së përgjithshme që merret me problemet morale të mjekësisë.

Etika mjekësore përpiqet të sqarojë situatat apo pyetjet problematike që lindin në sistemin e kujdesit shëndetësor me ndihmën e vlerave dhe parimeve morale në mjekësi dhe në fushën e tensionit që lind nga interesat e ndryshme të të përfshirëve dhe atyre të prekur (mjekët, personeli infermieror, të afërmit, pacientët, menaxhmenti i klinikës, etj.). Fokusi është gjithmonë në mirëqenien e pacientit duke përmirësuar cilësinë e kujdesit ndaj pacientit.

Një konsideratë e tillë etike bazohet në teoritë etike mjekësore të zhvilluara posaçërisht, të cilat përpiqen të marrin parasysh diversitetin e teorive filozofike dhe pluralizmin e vlerave brenda shoqërisë.

Shembulli më i spikatur i kësaj janë parimet e etikës aktuale të cilat zbatohen në Evrop.
Katër parimet tuaja themelore

1. Respektimi i autonomisë së pacientit

2. Shmangia e dëmit (jo keqbërje, jo keqpërdorim)

3. Veprimi në dobi të pacientit (dobi)

4. Drejtësia

Këto parime janë kryesisht të afta për pëlqimin brenda një shoqërie me vlera pluraliste, kjo është arsyeja pse ato konsiderohen tani si parimet klasike për orientim, këshillim dhe vendimmarrje në etikën mjekësore.

Komisionet e Etikës

Shumë vende kanë komitete etike që mbikëqyrin aspektet etike të kërkimit mjekësor dhe praktikës klinike. Këto komitete sigurojnë që projektet kërkimore të përmbushin standardet etike dhe të sigurojnë mbrojtjen e të drejtave dhe mirëqenies së njerëzve të përfshirë.

Qendrat Akademike për Etikën Mjekësore

Shumë universitete dhe institucione mjekësore kanë qendra ose departamente të etikës mjekësore që promovojnë kërkimin, mësimdhënien dhe diskutimin mbi temat e etikës mjekësore. Këto institucione shpesh ofrojnë trajnime dhe edukim për personelin mjekësor dhe janë të përfshirë në mënyrë aktive në zhvillimin e udhëzimeve etike dhe vendimeve të politikave.
Une vlerësoj dhe çmoj më të madhe obligimet e etikës mjekësore dhe kam besimin e plotë në kolegët të cilët mbajn këtë përgjegjësi. Më i lumtur do të isha nese këto detyra dhe obligime, të kryhen, më prezise, me strikte dhe më konsequente, duke vlerësuar të drejtën e pacientit pa asnje mohim të së drejtës së tij.

Një qytetar është ankuar pasi ka shkuar për ta bërë regjistrimin e veturës në Suharekë dhe nuk ka arritur ta regjistrojë.

Krejt kjo si pasojë e mungesës së punëtorëve në sektorë, raporton LajmiSot.

Qytetari ka pyetur se pse nuk është asnjë puntorë në punë, dhe në Qendrën për Regjistrimin e Automjeteve i kanë thënë se të gjithë puntorët janë në pushim.

Qytetarit ju është dashur që ta vozisë makinën pa regjistrim. Më poshtë mund ti shihni fotot./LajmiSot